ΠΑΧΤΑ ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΛΟΥΤΡΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

Στο νοτιοδυτικό άκρο της χερσονήσου της Κασσάνδρας Χαλκιδικής, στον παραθαλάσσιο οικισμό Λουτρά του γραφικού χωριού της Αγίας Παρασκευής, σε μια περιοχή με μοναδική θέα το απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου, αναβλύζουν από τα έγκατα της γης τα ιαματικά νερά της πηγής του Αγίου Νικολάου, σε ένα ρήγμα δίπλα στη θάλασσα.

Με την μοναδική σύσταση των χημικών στοιχείων που περιέχουν και τις σπάνιες θεραπευτικές τους ιδιότητες, αποτελούν ένα από τα καλύτερα ιαματικά νερά της Ευρώπης, αναζωογονώντας το σώμα και το πνεύμα των λουομένων.

Η ανακάλυψη της πηγής έγινε το 1943 από κατοίκους της περιοχής, στην προσπάθεια τους να βρουν θειάφι για τις καλλιέργειες τους. Όμως αντί για ορυκτό θειάφι βρέθηκε να αναβλύζει ζεστό υδροθειούχο νερό. Με την ανατίναξη βράχων μετά τον πόλεμο δημιουργήθηκε η νέα θερμοπηγή.

Ο πατέρας της ιστορίας Ηρόδοτος, πρώτος παρατήρησε τις πηγές αυτές με τις θεραπευτικές ιδιότητες τους.

Οι θεραπείες με νερό και τα μπάνια στις θερμές πηγές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ιατρική της αρχαιότητας, καθώς οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι με το νερό καθαίρεται όχι μόνο το σώμα αλλά και το πνεύμα.

Ο θεμελιωτής της ιατρικής επιστήμης και πατέρας της υδροθεραπείας Ιπποκράτης διέκρινε τα νερά α) σε ελώδη και β) σε μεταλλικά ,αυτά που αναβλύζουν από πετρώματα και περιέχουν μεταλλικά στοιχεία.

Καθώς τα χρόνια περνούσαν, οι φυσικές πηγές έδωσαν την θέση τους στα δημόσια λουτρά, τα οποία διαδόθηκαν ευρέως τον πρώτο αιώνα π.Χ.Κατά την αρχαιότητα και τους ρωμαϊκός χρόνους, τα λουτρά δεν αποτελούσαν μόνο χώρο προσωπικής καθαριότητας αλλά και χώρο ψυχαγωγίας και κοινωνικών συναναστροφών.

Γνωστά παραμένουν, σαν ιστορικά μνημεία αρχιτεκτονικής σε όλη την Ευρώπη αλλά και στην Ελλάδα, τα ρωμαϊκά λουτρά.

Η φήμη των ρωμαϊκών θερμών επεκτάθηκε και στην ανατολή.Τα τουρκικά λουτρά, τα «χαμαμ»,διαδόθηκαν ευρύτατα μεταξύ του 10ου και 13ου αιώνα. Η παράδοση τους αναβιώνει ακόμη και σήμερα και στη Δύση, εκεί που τα χαμάμ δεν καταστράφηκαν ολοσχερώς και ανακατακασκευαστηκαν.

Σήμερα, οι περιοχές με ιαματικές πηγές αποτελούν αγαπημένο προορισμό ανθρώπων όλων την ηλικιών και καθόλη τη διάρκεια του χρόνου. Ανεξάρτητα με το αν υποφέρει κανείς από κάποια πάθηση επισκέπτεται τα λουτρά για ψυχαγωγία αλλά και για να προσφέρει στο σώμα του μία εμπειρία χαλάρωσης και τόνωσης.

Η Ελλάδα είναι μία από τις πλουσιότερες χώρες σε φυσικές πηγές. Πηγαία νερά αναβλύζουν στη χώρα μας από 752 διαφορετικά γεωγραφικά σημεία. Ελάχιστες όμως έχουν δυστυχώς τις κατάλληλες εγκαταστάσεις και τον απαιτούμενο τεχνικό εξοπλισμό για την εξυπηρέτηση των λουομένων.

Η Χαλκιδική θα μπορούσε να είναι ένας μοναδικός πόλος έλξης θεραπείας. Τα ιαματικά λουτρά της Αγίας Παρασκευής αποτελούν έναν εθνικό πλούτο που μπορεί να προσφέρει στο νομό μας μεγάλο αριθμό επισκεπτών και να προσδώσει στην υπ θεριοχή μιά σημαντική προστιθέμενη αξία καθ’ολη την διάρκεια του έτους.

Το νερό που τροφοδοτεί την ιαματική πηγή των Λουτρών της Αγίας Παρασκευής προέρχεται από την θάλασσα, το οποίο μέσω ρωγμών των πετρωμάτων καταλήγει σε μεγάλα βάθη (3500 μέτρα) όπου θερμαίνεται από την γεωθερμική ενέργεια της γης,στη θερμοκρασία των 180 βαθμών °C.Η φυσική ανάδυσή του στην επιφάνεια, η άνοδος του θερμού νερού και των αερίων, είναι αποτέλεσμα της πίεσης και θερμότητας που επικρατεί στο υπέδαφος. Το νερό καθώς περνά μέσα από τα τεκτονισμένα πετρώματα του υποβάθρου ,ένα κατακερματιμένο δηλαδή περιβάλλον, παρασύρει διάφορα μεταλλικά στοιχεία και ιχνοστοιχεία τα οποία προσδίδουν τις θεραπευτικές τους ιδιότητες.

Έτσι ανιχνεύτηκαν μεταλλικά στοιχεία όπως το νάτριο, το κάλιο, το βρώμιο, το βόριο αλλά και το θείο και αέρια όπως το υδρόθειο , όντας ισχυρά θειούχο μεταλλικό νερό.

Κατά την άνοδο του θερμού νερού διαπιστώνεται μία σταδιακή μείωση της θερμοκρασίας του κατά 1 βαθμό °C κάθε 25 μέτρα,για να φθάσει τελικά στην θερμή πηγή στους 40 περίπου βαθμούς.

Η χρήση της ιαματικής πηγής των Λουτρών,ήταν αρχικά πολύ περιορισμένη αφού οι λουόμενοι ήταν υποχρεωμένοι να εισχωρούν,από τη θάλασσα, μέσα στη σπηλιά, η οποία βρίσκεται δίπλα στη θάλασσα. Το 1975 έγινε μια υποτυπώδη αξιοποίηση από την Κοινότητα της Αγίας Παρασκευής και κατασκευάστηκε ένα μικρό παράπηγμα 140 τ.μ. με δύο αίθουσες και με δεξαμενή πάνω στο βράχο και με αντλία ανέβαζαν το θερμό νερό μέχρι τις δεξαμενές αυτές. Με τις υποτυπώδεις αυτές εγκαταστάσεις λειτουργούσαν τα λουτρά για πάνω από 25 χρόνια.

Το όνειρο των κατοίκων για την αξιοποίηση της πηγής παρέμεινε για χρόνια ανεκπλήρωτο.

Το καλοκαίρι του 1998, 18/07/1988, η περιοχή δοκιμάζεται και πάλι από μία μεγάλη πυρκαγιά, που με επίκεντρο την Αγία Παρασκευή, κατατρώει 15.000 στρέμματα δασικών και γεωργικών εκτάσεων, με αποτέλεσμα ,πέραν της περιβαλλοντικής καταστροφής, να καταστραφεί και το φυτικό και ζωικό κεφάλαιο της περιοχής.

Μετά την συνεργασία με τον Νομάρχη Χαλκιδικής Βασίλη Βασιλάκη , τον Πρόεδρο της Κοινότητας Χρήστο Κορδέλλα και τις αρμόδιες υπηρεσίες, στις 2/8/98 ανακοινώνουμε μαζί με τον Γ.Γ. της Περιφέρειας Χάρη Σοφιανό, ένα Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Δράσης που περιλάμβανε δύο άξονες.Ο πρώτος αφορούσε την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πυρκαγιάς ,που περιλάμβανε μεταξύ άλλων την άμεση αποζημίωση των πληγέντων μελλισιτρόφων, γεωργών και κτηνοτρόφων. Ο δεύτερος την ανάπτυξη της περιοχής.

Με το υποπρόγραμμα της τοπικής ανάπτυξής πραγματοποιήθηκαν:

Γεώτρηση και κατασκευή δεξαμενής στον οικισμό Λουτρών καθώς και η συντήρηση του δικτύου ύδρευσης,για την ολοκληρωμένη επίλυση του προβλήματος υδροδότησης της περιοχής.

Η κατασκευή δασικού τουριστικού δρόμου για την σύνδεση των κοινοτήτων Αγίας Παρασκευής και Πευκοχωρίου.Ο δρόμος αυτός αποτέλεσε ένα παράδειγμα καλής πρακτικής, συνδέοντας την ανατολική με την δυτική πλευρά της χερσονήσου, ώστε στη συνέχεια να κατασκευάσουμε, σε συνεργασία με το Δασαρχείο Κασσάνδρας ,αντίστοιχους δρόμους σύνδεσης:Χανιώτη με Ν.Σκιώνη και Πολύχρονο με Κασσανδρινό.

Η αποκατάσταση του τοπικού επαρχιακού οδικού δικτύου στο τμήμα Αγία Παρασκευή-Λουτρά Αγίου Νικόλαου, που λόγω καταλίσθησης είχε διακοπή από το 1985 και είχε αντικατασταθεί από παρακαμπτήρια οδό.

Έργα ανάπλασης της εισόδου, της εσωτερικής οδοποιίας (καλντερίμια) και της πλατείας του οικισμού της Αγίας Παρασκευής καθώς και η ανάπλαση της παραλίας και της πλατείας του οικισμού Λουτρών τα οποία, συμπληρώνοντας έργα που ήδη υλοποιούσε ο Πρόεδρός Χρήστος Κορδέλλας, προσέδωσαν μία ολοκληρωμένη αισθητική αναβάθμιση και βελτίωση της ποιότητας ζωής ,συμβάλλοντας στην τουριστική ανάδειξη της περιοχής.

Η εκπόνηση ειδικής μελέτης και η χρηματοδότηση των τεχνικών έργων βελτίωσης του λιμενίσκου και προστασίας της παραλιακής ζώνης Λουτρών.

Η εκπόνηση μελέτης Πολεοδόμησης των δύο οικισμών για την οικιστική αναβάθμιση τους.

Η δημιουργία σύγχρονου υδροθεραπευτικού συγκροτήματος δυναμικότητας 1000 λούσεων την ημέρα, για την αξιοποίηση και εκμετάλλευση των θερμομεταλλικών ιαματικών πηγών.

Είχα την χαρά να μοιραστώ, μαζί με τον αγαπημένο φίλο και πρότυπο κοινοτάρχη της εποχής Χρήστο Κορδέλλα,το όραμά του, αλλά και των κατοίκων της περιοχής, για την αξιοποίηση των ιαματικών πηγών, με στόχο ν’αναπτυχθεί ένα ζωντανό κύτταρο για τη δημιουργία μιάς σύγχρονης λουτρόπολης στη Χαλκιδική.

Ο πρόεδρος είχε φροντίσει, από την πρώτη του θητεία, να συνεργασθεί με πανεπιστημιακά ιδρύματα για την αξιοποίηση των θεραπευτικών ιδιοτήτων του νερού της πηγής.

Σε συνεργασία με ομάδα μελέτης του καθηγητή του ΑΠΘ Ιάκωβου Γκανούλη και με βάση την αλληλογραφία της με το Ινστιτούτο Μεταλλειολογίας και Κλιματοφυσιολογίας του Πανεπιστημίου του Φράιμπουργκ Γερμανίας,επιβεβαιώθηκαν τα περισσότερα συμπεράσματα των αρχείων του ιατρείου Αγίας Παρασκευής για α)παθήσεις οστών και αρθρώσεων-μυών, β)δερματικές παθήσεις και γ)ουρολογικές και γυναικολογικές παθήσεις.

Το 1996 άρχισε η χρηματοδότηση των απαραίτητων μελετών ωρίμανσης του έργου κατασκευής του νέου υδροθεραπευτηρίου.

Στις15/10/ 2000, επι Δημαρχείας πλέον Γιάννη Ραμανδάνη, θεμελιώσαμε,σε προχωρημένο κατασξεαστικό στάδιο, το νέο συγκρότημα 3.870 τ.μ. κλειστής δομημένης επιφάνειας, με κατάλληλα διαμορφωμένους εξωτερικούς χώρους 5.530 τ.μ.

Έτσι σε ένα μοναδικό σημείο στην κορυφή ενός λόφου, με θέα το Αιγαίο Πέλαγος,γεννήθηκε το υπερσύγχρονο θεραπευτήριο της Αγίας Παρασκευής.Ο περιβάλλον τόπος με τη θάλασσα, το πανέμορφο πευκοδάσος και το εκπληκτικό φυσικό τοπίο της περιοχής, συνθέτουν μία μοναδική εικόνα ομορφιάς.

Το υδροθεραπευτήριο, που λειτουργεί από το 2002, διαθέτει δύο μικτές πισίνες, εσωτερική και εξωτερική, δέκα ατομικές μπανιέρες με ιαματικό θαλασσινό νερό 34,5°C, σάουνα, χαμάμ, καταιωνιστήρες, φυσιοθεραπευτήριο, ατομικό και ομαδικό υδρομασάζ (τζακουζι),τόσο στον εσωτερικό όσο και στον αξωτερικό χώρο, για αναζωογόνηση.

Διαθέτει επίσης αναψυκτήριο, δέκα δίκλινα δωμάτια για οικογένειες με ΑμεΑ,χώρους άθλησης και ένα συνεδριακό κέντρο που δυστυχώς παραμένει μέχρι σήμερα ανολοκλήρωτο.

Τα ιαματικά λουτρά αποτελούν κομμάτι της ταυτότητας της περιοχής, είναι κληρονομιά και ιστορία μας.

Η αξιοποίηση και εκμετάλλευση τους αποτελεί μία από τις σημαντικοτερες παρεμβάσεις στον τομέα των τουριστικών υποδομών της Χαλκιδικής, με πολλαπλά οφέλη για ολόκληρη την ευρύτερη περιοχή.

Οφείλουμε να συμβάλλουμε όλοι στην καλύτερη δυνατή αξιοποίηση τους προς όφελος της τοπικής ανάπτυξής, της δημόσιας υγείας και της απασχόλησης.

Οι εγκαταστάσεις τους, η θερμοκρασία και ο χημισμός των νερών, ανταποκρίνονται στις ανάγκες των λουομένων και αποτελούν σημαντικό σημείο αναφοράς για την τοπική και ευρύτερη τουριστική ανάπτυξη.

Μπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες υψηλού επιπέδου σε επισκέπτες από ολόκληρη την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Ο ΕΟΤ,στην αρμοδιότητα του οποίου υπάγονται οι ιαματικές πηγές από το 1950,τις έχει παραχωρήσει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, με στόχο την λειτουργία τους ως δημοτικές επιχειρήσεις.

Δυστυχώς,σύμφωνα με τον Πανελλήνιο Σύλλογο Ιαματικών Πηγών, ελάχιστοι Δήμοι ανταποκρίθηκαν αποτελεσματικά σε αυτή την προοπτική. Οι περισσότερες επιχειρήσεις είτε δεν λειτούργησαν ορθά, είτε οδηγήθηκαν σε αδιέξοδο.

Στη δική μας δημοτικη επιχείρηση οι δημοτικές αρχές και τα στελέχη τους, κατέβαλαν φιλότιμες προσπάθειες, αναλαμβάνοντας όλο αυτό το διάστημα την ευθύνη της λειτουργίας των λουτρων.

Υπήρξαν μάλιστα και περίοδοι ακμής, όταν κατά την καλοκαιρινή περίοδο, φθάσαν να εξυπηρετούν μέχρι και 1000-1200 άτομα την ημέρα.

Όμως χωρίς την απαιτούμενη εμπειρία και γνώση του αντικειμένου, αλλά και χωρίς το απαραίτητο εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό, οδηγούμαστε στην σταδιακή υποβάθμιση τους.

Νομίζω ότι ήρθε η ώρα να διδαχτούμε από τις καλές πρακτικές λειτουργίας στην Ευρώπη και ν’ακολουθήσουμε και εμείς τα βήματα πετυχημένων μορφών σύμπραξης με ιδιώτες επενδυτές, που θα αναπτύξουν τα λουτρά, θα συμπληρώσουν τις ημιτελείς ή απαξιωμένες υποδομές και θ’αναβαθμίσουν την λειτουργία του υδροθεραπευτηρίου. Να διασφαλισθούν έτσι οι μακροχρόνιες προϋποθέσεις ώστε η λειτουργία του να εναρμονίζεται με τις σύγχρονες ιατρικές αντιλήψεις για την ωφελημότητα της ιαματικής λουτροθεραπείας.

Ανάλογη πρέπει να είναι η ανταπόκριση που θα βρίσκει ο λουόμενος και στις λοιπές υπηρεσίες του υδροθεραπευτηρίου. Ανέσεις, διευκολύνσεις, ψυχαγωγία οφείλουν να συμπληρώνουν μία ευχάριστη παρεμβολή στη ζωή των επισκεπτών.

Η συνεργασία με ξενοδοχειακές μονάδες είναι επίσης αναγκαία, αφού η κάθε λουτρόπολη έχει ανάγκη από την παροχή των απαραίτητων υπηρεσιών εστίασης.

Το υδροθεραπευτήριο μας συνθέτει όλες τις προδιαγραφές ώστε να λειτουργεί καθόλη την διάρκεια του έτους.

Το πεδίο δράσης είναι μεγάλο. Η πρόκληση προς την τοπική αυτοδιοίκηση ακόμη μεγαλύτερη.

Τώρα, πριν είναι πολύ αργά.